2020 is het jaar waarin bijna niets normaal is gebleken. Een storm van verandering raast over ons land en over de wereld. Een pandemie en een economische crisis van nog ongekende omvang. De onzekerheid is aan alle kanten voelbaar. ‘’De coronacrisis heeft het onderliggend lijden dat er voor de crisis al was naar de oppervlakte gebracht. Het besef groeit dat doorgeschoten marktwerking en jaren van individualisering hun tol eisen’’ aldus fractievoorzitter Heerma.   De flexwerkers en schijn-zzp’ers die stootkussens van de conjunctuur zijn geworden. Een vastgelopen woningmarkt. Een generatie jongeren met een studieschuld, een nul uren contract en geen kans op een betaalbare woning. Maar ook eenzaamheid onder ouderen. Gezinnen die de eindjes nauwelijks bij elkaar brengen. Een veel te grote afhankelijkheid van China voor allerlei cruciale producten. Maar toen dit voorjaar het virus door het land raasde, wisten we ons als land te verbinden. De kracht van onze samenleving die er altijd is geweest, was sterker dan ooit. ‘’En misschien was het juist wel dat gevoel van saamhorigheid dat ervoor zorgde dat de wens bij ons allen is gegroeid om een andere weg in te slaan. De wens voor meer samen en minder ik.’’
Want de kracht in onze samenleving is ongekend. Hierover is veel cynisme, alsof mensen hier de tijd en lust niet meer voor hebben. Het is de misvatting van individualisering en te veel marktdenken. Wie naar Nederland in 2040 kijkt ziet geen land van uitbuitconstructies en trash jobs, maar een coöperatieve samenleving. Energie coöperaties, zorg coöperaties, woon coöperaties. In elk dorp, stad, buurt of wijk ontdekken mensen de meerwaarde van burgerschap en samenwerking.
Dit jaar zal niet alleen de geschiedenisboeken ingaan als het jaar van corona, maar ook als het jaar van grote veranderingen. Niet omdat de overheid heeft besloten dat we eigen verantwoordelijkheid moeten nemen. Geen participatiesamenleving van bovenaf opgelegd, maar eigenaarschap en zeggenschap die vanuit de samenleving wordt opgeëist. “Want de kracht van mensen samen is ongekend. Het is tijd voor een Nederland waar niet de markt, niet de overheid maar de samenleving weer centraal staat.”
Onze voorstellen tijdens de Algemene Politieke beschouwingen
Alle ruimte voor maatschappelijk initiatief De coronacrisis heeft laten zien wat voor kracht er in de Nederlandse samenleving zit. Hoeveel we kunnen bereiken als we samenwerken. Maar de overheid is daarbij te vaak een hindermacht. Daarom pleiten we ervoor dat de overheid de samenleving alle ruimte geeft in plaats van met allerlei regeltjes goed, maatschappelijk initiatief in de kiem smoort.
Planbureau voor de Veiligheid Er spelen grote vraagstukken als het gaat om veiligheid. Drugscriminaliteit, de dreiging van een terreuraanslag en sinds dit jaar ook de dreiging van een wereldwijde pandemie. En omdat binnenlandse veiligheid en buitenlandse veiligheid zo verweven zijn geraakt, is de complexiteit ook enorm toegenomen. Daarom pleiten we voor een Planbureau voor de Veiligheid.
Van woningmarkt naar volkshuisvesting We hebben in Nederland een grote wooncrisis. Er wordt veel te weinig gebouwd, veel te weinig betaalbaar gebouwd. Daarom zal er weer volkshuisvestingbeleid moeten komen. En zullen we het bouwen van woningen niet alleen maar aan de markt moeten overlaten. Een belangrijk voorbeeld is dat er weer hofjes gebouwd moeten worden. Waarbij wonen en zorgen voor ouderen gecombineerd kan worden.
Nationale Farmaceut Als de coronacrisis ons één ding heeft geleerd dan is het wel dat we voor heel veel cruciale producten te afhankelijk zijn van landen hier heel ver vandaan. Daarom is het belangrijk dat we werk gaan maken van de Nederlandse eigen maakindustrie. Maar ook als het gaat over cruciale medicijnen. Dat we daar niet meer afhankelijk zijn van landen als China of India. En daarom is het nodig dat er een Nationale Farmaceut komt.
Steun voedselbanken met Europees geld Voedselbanken doen belangrijk werk. Juist in tijden van crisis waar mensen tijdelijk ondersteuning nodig hebben. Hiervoor is in Europa veel geld beschikbaar. Heel veel landen maken hier gebruik van, maar Nederland niet. Wat ons betreft moet dat veranderen.
Kernenergie Nederland gaat de komende jaren verduurzamen. Op een haalbare en betaalbare wijze voor iedereen. Er zal veel moeten gebeuren, bijvoorbeeld in onze industrie. En naast zon en wind, zal kernenergie daar ook een cruciale rol in moeten spelen.

Fractievoorzitter Pieter Heerma pleit in de Volkskrant voor een nieuwe maatschappelijke ordening: beleid moet voortaan weer van onderaf worden gemaakt, zonder ‘Haagse tekentafelplannen’. Bij de Algemene Politieke Beschouwingen lanceert Heerma komende week de nieuwe CDA-visie, die teruggrijpt op de grondslag van de christendemocratie: bestuur van onderop. De grote maatschappelijke problemen moeten worden opgelost door alle direct betrokkenen te betrekken bij het bedenken en uitvoeren van oplossingen. ‘Als de doelstellingen worden gehaald die de overheid heeft geformuleerd, dan moet zo’n oplossing bindend worden overgenomen’, zegt Heerma. Hij verklaart het ‘liberale systeem’, waar ook het CDA decennnialang in is meegegaan, failliet. ‘We zijn doorgeschoten met de marktwerking, met het liberalisme. Waarin de overheid als bedrijf wordt gerund met targets, efficiency en managers. Waarin de burger klant is en potentieel profiteur. Waarin de burger als homo economicus wordt gezien die alleen aan zijn eigen belang denkt. Waarin iedereen staat voor eigenbelang of een deelbelang en alleen de overheid voor het algemeen belang. Door die benadering mist heel vaak draagvlak voor Haagse maatregelen.’ Heerma wil die ‘revolutie’ gebruiken om het landsbestuur te vernieuwen. ‘De corporatieve gedachte heeft de polder grootgemaakt. Medezeggenschap, medeverantwoordelijkheid, mede-eigenaarschap en medebewind zijn de kernbegrippen. Betrek alle deelbelangen bij het oplossen van problemen. Formuleer als overheid de doelstellingen, bijvoorbeeld voor stikstofreductie en zet de deelbelangen aan tafel om een werkbare oplossing te bedenken. De belofte om zo’n oplossing over te nemen zorgt voor betrokkenheid en draagvlak bij de uitvoering.’ De veevoermaatregel die boeren werd opgelegd om de stikstofuitstoot terug te dringen, is voor Heerma een actueel bewijs dat het systeem niet meer werkt. ‘Zo’n plan klopt misschien op de tekentafel maar werkt in de praktijk niet en is dus ingetrokken.’ Een ander voorbeeld is de Wet arbeidsmarkt in Balans waarmee het kabinet dit jaar de regels over werk wijzigde. ‘Flex werd iets minder flex, de vaste baan ietsje minder vast. Maar werkgevers liepen te hoop tegen de flexmaatregelen, de vakbeweging tegen het ander. Dat illustreert het denken vanuit deelbelangen.’

Om te garanderen dat ook volgende generaties in een welvarend land kunnen leven, presenteert het kabinet vandaag een Nationaal Groeifonds. Minister Wopke Hoekstra van Financiën gaf tijdens de presentatie aan dat het kabinet wil investeren in kennisontwikkeling, innovatie en infrastructuur. “Omdat ook de volgende generatie moet kunnen genieten van goede collectieve voorzieningen moeten we nu investeren in groei.”
Voor de komende vijf jaar wordt een bedrag van 20 miljard euro beschikbaar gesteld. Ondernemers, (mkb-)bedrijven en kennisinstellingen kunnen hier aansprak op maken via projectvoorstellen. De voorstellen worden getoetst en krijgen een beoordeling van een onafhankelijke commissie. De verwachting is dat de eerste voorstellen nog deze kabinetsperiode worden toegekend.
CDA-woordvoerder Mustafa Amhaouch: ”We moeten Nederland uit de crisis investeren en innoveren. Met dit fonds investeren we in de kracht van het MKB en in de bereikbaarheid van alle regio’s. Een grote stap richting een eerlijke, concurrerende en duurzame economie.”